Het gemis EN de mogelijkheid om je leven anders in te richten
Ouder worden betekent ook de reflectie van terugkijken op een leven dat niet geleefd is. De wensen en dromen die je hebt gehad, maar door omstandigheden (lees: het leven zelf) misschien niet zijn vervuld.
Hoewel ik graag kijk naar de dingen die er nog wel mogelijk zijn vanaf ons 50ste, zijn er (biologisch gezien) ook dingen waar we definitief afscheid van mogen nemen. Een kinderwens is daar 1 van.
Geen moeder zijn, kan een enorme impact hebben in de ‘vruchtbare’ jaren, waar je inmiddels (hoop ik!) een bepaalde berusting in hebt gevonden. Een volgende uitdagende fase is dan de fase van niet oma zijn.
Omdat oma zijn, vaak wordt ervaren als nog leuker en waardevoller, zal ook in deze fase het geluk van vrouwen om je heen niet te missen zijn. Hoe ga je hier mee om?
Het ervaren van verlies is noodzakelijk
Het ervaren van het moederschap geeft je direct een vorm van bestaansrecht die je mist als vrouw zonder kinderen.
Dit bestaansrecht op een andere wijze invulling geven, kan een uitdaging zijn. Zeker wanneer je een groot deel van je volwassen leven de focus hebt gehad in het zoeken van de juiste partner en een gezin stichten.
Hoe vul je je leven in en met wie als blijkt dat er geen gezin komt? Want de vrouwen die een jong gezin hebben, zijn druk en hebben een andere wereld gecreëerd waarin jij niet helemaal lijkt te passen. Er is bij deze groep vrouwen vaak geen tijd voor het (intensief) onderhouden van vriendschappen.
Maar neem eerst een stap terug, het ervaren van de leegte, stilte en het ‘niks’ als er geen sprake is van een gezin. De gevoelens van eenzaamheid en rauwheid ervaren zonder daar iets van te vinden. De meeste van ons willen hier snel bij vandaan. De leegte moet worden gevuld en het gevoel van waardevol willen zijn op een ander vlak krijgt voorrang.
Bewust het verlies ervaren en doorleven is dus stap 1. In iedere fase van je leven. Verlies en rouw voelen van iets dat nooit is geweest, is misschien wel 1 van de moeilijkste dingen om aan iemand in je omgeving uit te leggen en wordt ook niet altijd begrepen.
De mensen om je heen bagataliseren al vrij snel. Het hebben van kinderen is niet zaligmakend, wordt vaak gezegd, maar daarmee word je de kans ontnomen om echt verdrietig te mogen zijn.
Voor jou als vrouw zonder kind, durf toe te laten dat er pijn en verdriet is. Ook in deze fase waarin jouw vriendinnen en (schoon)zussen aankondigen dat ze oma worden.
Voor de vrouw met kinderen, durf in het contact te blijven als je vriendin/ (schoon)zus haar verdriet laat zien. Zonder daar een oordeel op te hebben en zonder het kleiner te willen maken dan het is. Het is een fantastische ervaring om oma te zijn, geniet daarvan! Maak het niet kleiner, met het idee dat de ander hierdoor het gemis minder heftig zal ervaren.
Jouw bestaansrecht
Het vinden van je bestaansrecht en het gevoel een ‘echte vrouw’ te zijn, kan jaren in beslag nemen. Een andere bestemming voor je leven vinden dat net zoveel voldoening geeft als het zorgen voor een gezin is voor veel vrouwen een uitdaging. Bij mij duurde de realisatie zelfs tot ver in de overgangsjaren. Er komt geen gezin, geen baby en geen rol als oma. Wat nu?
Laat ik heel helder zijn; ook zonder kinderen hebben wij bestaansrecht. Maar voor het ervaren van geluk, is er een bepaalde vorm van jezelf waardevol voelen voor anderen nodig.
Om je een idee te geven waar je zoal tegenaan loopt als niet moeder heb ik geprobeerd mijn ervaringen hierin te beschrijven.
Je sociale en zakelijke leven
Als je vrienden en/ of familie kinderen hebben, kan dat soms een uitdaging zijn. Tijdens feestjes, het vieren van een trouwdag, jubileum en verjaardagen heb ik me vaak een buitenstaander gevoeld. Ik kon niet actief deelnemen aan gesprekken over hoe het voelt om zwanger te zijn en te bevallen. En later het bepalen van de opvoeding, schoolkeuze en prestaties bij het opgroeien. Ik begreep ook vaak niet over welke tekenfilmfiguren en kinderprogramma’s het ging. Herkenbaar?
Ik heb uiteindelijk de keuze gemaakt om heel selectief te kiezen waar ik wel en niet naartoe ging. Zo besloot ik bv om niet meer aanwezig te zijn bij kinderverjaardagen en heb ik weleens een feestje overgeslagen om mezelf te beschermen tegen te veel hartzeer.
Wat ik veel eerder had willen doen, is naast deze vriendengroep een netwerk van vrouwen te creëren in dezelfde situatie (Lees: zonder kinderen).
Het ervaren van maatschappelijke druk
Moeder zijn is de norm in onze maatschappij. Het niet hebben van kinderen in een omgeving waarin iedereen wel kinderen heeft, voelt ongemakkelijk en in het ergste geval minderwaardig. Ik heb inmiddels ervaren dat mijn waarde niet wordt bepaald door het wel of niet hebben van kinderen, maar daar zijn wel wat jaren overheen gegaan. Ik voelde me geen vrouw en had het gevoel dat mijn lichaam ‘kapot’ was.
Als mij op een verjaardag of feestje werd gevraagd of ik kinderen had, viel er een ongemakkelijk stilte wanneer ik nee antwoordde. Om die pijnlijke stilte voor de ander minder pijnlijk te maken, begon ik dan opgewekt te praten en veranderde snel van onderwerp. Ik heb zelfs een enkele keer aangegeven dat ik ze ook niet wilden.
Nu ben ik in staat wanneer het ter sprake komt volledig bij mezelf aanwezig te blijven, de stilte te laten zijn en te delen dat ik het graag had gewild, maar het me niet gegund is in dit leven.
Ik heb me ook gerealiseerd dat de vraag ‘Heb je kinderen?’ vaak ondoordacht wordt gesteld en de intentie heeft om verbinding met mij te willen maken op een manier die voor de ander vertrouwt en natuurlijk voelt. Toen ik er op die manier naar keek, viel het gevoel van mezelf willen verantwoorden of het gesprek leuk willen houden, weg.
Voor jezelf leren leven
(Her) ontdek nieuwe bezighouden of pak oude hobby’s op. Met of zonder (klein)kinderen, dit is eigenlijk altijd een goed idee in iedere levensfase!
1 van de eerste stappen kan zijn om je nieuwsgierig op te stellen. Vraag jezelf af: Wat heb ik altijd al willen doen? Voor mij is dat bv Spaans leren, maar piano leren spelen staat ook nog op mijn lijstje. Niet met het idee om straks een Spaanse docent te worden of een concert in het Concertgebouw te geven. Puur voor de ontspanning en zonder prestatiedruk andere delen van mezelf ontdekken.
Creëer tijd en ruimte om een workshop of training te volgen. Gewoon omdat het kan en het je energie geeft! Dit is niet alleen een kans om iets nieuws te leren (Goed voor een gezond brein!), maar ook om nieuwe mensen te ontmoeten die dezelfde interesse delen.
Ontdek ook dat er initiatieven zijn speciaal voor vrouwen zonder kinderen. Of zoek ze op en volg daar een cursus mee. Investeer in deze relaties. Ik kan je verzekeren dat de mix van vriendinnen met en zonder kinderen heel fijn is. De gesprekken zijn anders. En beide voegen iets waardevols aan mijn leven toe.
Voor mezelf leven, betekent in mijn geval, kiezen om een relatie hebben, maar niet om samen te wonen. Ik heb een plek (dicht bij mijn partner) gevonden waarbij ik met nog 3 andere vrouwen in een monumentaal pand woon. We hebben ieder ons eigen appartement en een gemeenschappelijke tuin. We organiseren borrels en etentjes samen waarbij het contact heel vrijblijvend is, maar we wel verbonden zijn.
Omdat de reisafstand tot mijn partner klein is, hebben we de mogelijkheid om snel bijelkaar te zijn wanneer we dat willen, maar is er ook voldoende ruimte en tijd om daarnaast een eigen leven te hebben zonder de uitdagingen die een gezamenlijk huishouden vaak met zich meebrengt.
Keuzes maken
We zijn als mens geneigd om tussen 2 uiterste te moeten kiezen. Ik ben verdrietig of gelukkig. Iets is aangenaam of ronduit vervelend. Maar zo zit het leven niet in elkaar. Ik kan tegelijkertijd een gevoel van gemis ervaren en dankbaar zijn voor wat het leven me (wel) heeft gebracht.
En zo is het ook voor het hebben van geen kinderen. Ik mag het gemis soms ervaren, maar ik ervaar nu ook de voordelen. De vrijheid die het me brengt om juist niet verantwoordelijkheid te hoeven zijn voor een ander mens. Door beide emoties aanwezig te laten zijn, ervaar ik letterlijk lucht en ruimte.
Erbij willen horen
Ik heb een groot deel van mijn leven geïnvesteerd in erbij willen horen. Dat betekende voor mij niet afwijken van het standaardplaatje (het bouwen aan een gezin) dat ons al jaren wordt voorgespiegeld.
Ironisch genoeg, ontdek ik nu op mijn 50ste dat anders zijn, niet hetzelfde is als ongelijk zijn. Het betekent de vrijheid hebben om mijn leven in te richten, zoals dat bij mij past. En binnen een groep van vrienden de diversiteit van iedereen te mogen ervaren zonder uitsluiting op basis van persoonlijke keuzes.
Kijken met een andere blik
Ieder vrouwenleven kent haar uitdagingen weet ik inmiddels. Hoe mooi en perfect het er aan de buitenkant ook mag uitzien. Als we elkaar daarin ontmoeten en verbinding maken, is er geen ruimte voor onzekerheid, minderwaardigheidsgevoelens en eenzaamheid.
Een andere blik ontwikkelen heeft mij heel erg geholpen in het accepteren dat mijn leven anders is gelopen dan dat ik me had voorgesteld. Ik heb me op een bepaald moment zelfs afgevraagd of het wel mijn diepste verlangen is geweest een gezin te hebben. Of is het misschien iets geweest dat me is opgedrongen, omdat ik het om me heen zag ontstaan en omdat het is waar ik uit voort ben gekomen.
Ik kan nu ook dankbaarheid ervaren voor het niet hebben van kinderen. Het heeft me de kans gegeven om dingen te ontdekken (en nog steeds te doen) in het leven waar anders geen ruimte voor was geweest. En er zijn me ongetwijfeld dingen bespaard gebleven. Het ervaren van dankbaarheid is ook in dit geval DE formule om gelukkig, mooi en gezond ouder te worden.
